Algemeen
In Nederland zijn het meestal de houtworm Klopkever en boktor kevers die verantwoordelijk zijn voor schade aan het hout in gebouwen.
Klopkever "Anobium Punctatum"
Nederlandse benaming voor Anobium Punctatum is de kleine klopkever of meubelkever. De kleine klopkever is de larve van een knaagkever die in geheel Europa voorkomt in gebouwen, meubelen en kunstwerken. Hij komt vooral voor in donkere ruimte die fris, rustig en vochtig zijn.
De klopkever is donkerbruin van kleur, heeft een dikte van ongeveer 2 mm en een lengte van 2,5 à 5 mm. Het wijfje is iets lichter van kleur dan het mannetje. De volwassen insecten leven 2 tot 4 weken en vliegen uit van mei tot september. Het wijfje legt 20 tot 30 eitjes in spleten of kleine holtes van het hout. De larven komen na enkele weken (4 tot 5) uit het ei en boren zich direct in het hout. Het larvenstadium duurt gemiddeld 2 tot 4 jaar ; afhankelijk van de houtsoort, de temperatuur en de vochtigheid.
De boorgaten lopen in alle richtingen door het hout en naarmate de larven groeien worden de gangen breder. De volgroeide larve maakt een poppenwieg klaar, boort daarna een gang tot vlak onder het hout-oppervlak en keert terug naar haar wieg waar ze ontpopt. Na 2 à 3 weken duwen de kevers het laatste velletje hout door zodat er een uitweg naar buiten is. Deze uitvliegopeningen zijn 1 à 2 mm groot en rond van vorm.
Let op: Bij Anobium Punctatum wordt de aantasting meestal pas opgemerkt nadat de eerste cyclus voltooid is, pas dan zijn er uitvliegopeningen zichtbaar en kunnen er kleine hoopjes boor- meel aangetroffen worden.
Grote houtworm "Xestobium Rufovillosum"
Nederlandse benaming voor Xestobium Rufovillosum is de grote houtworm of de bonte knaagkever.
De grote houtworm komt zowel voor in spint als in de kern van loof- en naaldhoutsoorten; dit in symbiose met wit-of bruinrot. Bij ons komt deze soort houtworm vooral voor in eiken balken (vb. ingemetselde balkkoppen) in vochtige en slecht geventileerde muren en ruimten, of waar occasionele bevochtiging heeft plaatsgehad. Het kernhout van zgn. duurzame houtsoorten (eiken, kastanje, enz.) wordt vooral aangetast bij langdurige bevochtiging. Dit is het geval in oude historische gebouwen waar grote hoeveelheden eik en olm zijn verwerkt. De aantasting van naaldhout is eerder zeldzaam, uitgezonderd bij contact met door schimmels en/of insecten aangetast loofhout.
Waar herkent u een kever aan
- de kever heeft een lengte van 5 tot 7 mm en een dikte van 2 tot 4 mm;
- het halsschild is donkerbruin en helmvormig;
- de dekschilden zijn donkerbruin tot grijsgeel en vertonen geen strepen;
- de vrouwelijke kever is normaal groter dan de mannelijke;
- de kever maakt bij het lopen op het hout klopgeluiden, zo wordt het ook het wel doodskloppertje genoemd.
De kever vliegt uit in de maanden april en mei en leeft gemiddeld 9 weken. Het wijfje legt ongeveer 100 eitjes in spleetjes, scheurtjes, oude boorgangen, aangetaste zones en soms in de houtvaten. De larven komen na een 5-tal weken uit het ei en zijn geelachtig en licht gekromd. Ze hebben een lengte van 6 tot 11 mm en een diameter van 4 mm. Dit larvenstadium kan 3 tot 10 jaar duren. De ronde uitvliegopeningen hebben een diameter van 2 tot 4 mm.
Opmerkelijk is dat dikwijls meerdere cycli in hetzelfde hout zonder uitvliegen wordt afgewerkt. Ideale groeiomstandigheden vragen een vochtgehalte van min. 22 % (omdat voorafgaandelijk aantasting van schimmel nodig is). Dit betekent dat bij een temperatuur van 20° C de relatieve vochtigheid 90 % moet bedragen ; dit betekent dat een zeer vochtige omgeving noodzakelijk is.
Is het hout door schimmels aangetast, dan volstaat een relatieve vochtigheid van 65 % voor de verdere ontwik- keling van het insect. Deze ontwikkeling verloopt sneller naarmate de zwamaantasting intenser is (meer stikstof en suikers). Vooral in de beginfase van de larvegroei is de aanwezigheid van een schimmelaantasting belangrijk. Dit wordt minder essentieel maar blijft bevorderlijk voor de verdere groei van het insect. De ideale temperatuur voor de larven bedraagt 22 à 25° C.
De aantasting van de grote houtworm is pas vast te stellen na de eerste ontwikkelingscyclus (uitvliegopeningen). Nochtans kan de insectenaantasting vlugger worden opgemerkt bij de symptomen van schimmelschade. Samen met de schimmel vernietigt het insect het totale hout wat leidt tot volledig structureel verlies.
Houtwormen ontwikkelen zich steeds volgens hetzelfde groeiproces
Na het paren legt het keverwijfje haar eitjes in het hout. Uit deze eitjes komen de larven die op hun beurt indringen in het hout en de schade teweegbrengen. Na het larvenstadium verpopt het insect zich. Waarnemingen die wijzen op aantasting door houtworm :
- een doffe klank bij het betikken van het hout met een hard voorwerp;
- verzwakte plaatsen in het hout;
- vervorming van het hout : blazen in het hout, doorzakkingen van het hout;
- gaatjes in het hout : dit zijn de uitvliegopeningen;
- de aanwezigheid van boormeel;
- het waarnemen van geluiden: knagen, kloppen.
- dode kevers
Spinthoutkever "Lyctus Brunneus"
Nederlandse benaming voor Lyctus Brunneus = de spinthoutkever of parketkever.
De lyctuskevers zijn insecten die zich voeden met spinthout van zowel sommige gematigde als tropische loofhoutsoorten.
Kenmerken van het volwassen insect:
- heeft een lengte van 2 tot 6 mm;
- is roodbruin tot donkerbruin-zwart van kleur;
- heeft een slank en langgerekt lichaam;
- heeft een trapeziumvormig halsschild;
- ze zijn lichtschuw en kruipen in donkere plaatsen zodat ze slechts zelden gezien worden;
- het wijfje leeft ongeveer 6 weken, het mannetje 3 weken.
Het insect vliegt normaal uit van mei tot september. In continu verwarmde woningen kunnen ze het ganse jaar door uitvliegen. De eitjes worden afgelegd in de vraatlijnen van het spinthout m.b.v. een grote legboor en dit 2 à 3 dagen na het uitvliegen.
Deze eitjes vertonen volgende kenmerken :
>> wit van kleur en iets doorschijnend
>> cylindrisch van vorm
>> aan het ene uiteinde dragen ze een langwerpig uitsteeksel
Deze eitjes komen na ongeveer 1 à 2 weken uit.
Kenmerken van de larven :
- crème-achtig van kleur;
- licht gekromd;
- een lengte van 5 tot 70 mm;
- een diameter van 1 à 2 mm.
Het larvenstadium duurt ongeveer 1 jaar (8-24 maanden). Na de eerste vervelling treedt de typisch gekromde vorm op. De eerste gangen lopen parallel met de houtvezel, later worden ze onregelmatiger. De boorgangen zijn gevuld met poederfijn boormeel dat het uitzicht heeft van bloem. De kever produceert overvloedig boormeel dat hij geregeld uit het hout stoot. Het popstadium duurt ongeveer 3 weken, waarna de kevers zich naar buiten knagen. De uitvliegopening is 1 à 2 mm diameter, is rond van vorm en kan doorheen een 5 mm dikke loodplaat gevreten zijn. De cyclus wordt hernomen door het wijfje dat terug eitjes legt in de vaten van houtsoorten die voldoende zetmeel bevatten.
Gunstige groeiomstandigheden voor de lyctusontwikkeling :
- het voorhanden zijn van loofhout met vaten groter dan 70 micron. Deze mogen niet verstopt zijn door een afwerklaag (vernis, verf);
- een houtsoort met voldoende zetmeel (meer dan 3% van het drogestofgehalte);
- de aanwezigheid van voldoende stikstofhoudende verbindingen zoals eiwitstoffen, welke vooral in het spinthout te vinden zijn;
- een houtvochtgehalte tussen 6 en 32% ; optimaal is 16% of luchtdroog hout.
De aantasting wordt vaak pas vastgesteld nadat een eerste generatie insecten uitvliegt. Een tweede generatie kevers kan niet onopgemerkt voorbijgaan t.g.v. de vele uitvliegopeningen die de eerste generatie nalaat.
Spinthoutkevers komen in zowel gezaagd hout voor als in tot houtproducten verwerkt hout, zoals vloeren, meubelen, sportartikelen e.a. ; ook triplex en multiplex kunnen aangetast worden. De aantasting wordt enkel aangetroffen in geheel of gedeeltelijk gedroogd hout, echter niet in vers nat spint.
Heeft u last van houtaantasters, neem dan vandaag nog contact met ons op voor advies of een vrijblijvende offerte.